Warto zobaczyć
Faktoria Handlowa. W południowej części miasta na odwiedzających czeka Faktoria Handlowa tj. rekonstrukcja osady handlowej z okresu wpływów rzymskich. Faktoria Handlowa jest miejscem pełnym życia, w wakacje odbywa się tu wiele ciekawych wydarzeń o charakterze rekonstrukcyjnym i rzemieślniczym. W pozostałe dni w osadzie można zapoznać się z ekspozycjami archeologicznymi. Każda z ekspozycji prezentowana jest w odmienny sposób w zależności od charakteru chaty. Znajdziemy tam m.in. rekonstrukcję miejsca pracy bursztyniarza wraz z ówczesnymi wyrobami, dom i kuźnię kowala czy też halę targową, w której eksponowane są cenne eksponaty archeologiczne. Możemy tam obejrzeć m.in. Chatę Wodza - ekspozycję muzealną, będącą połączeniem najnowszych rozwiązań multimedialnych z bogactwem zabytków archeologicznych i pięknem bursztynowych eksponatów, Halę Targową - miejsce, w którym spotkać się można z żywą archeologią, Chatę Bursztyniarza, w której znajduje się rekonstrukcja miejsca pracy wraz z wyrobami tego rzemieślnika oraz Chatę Kowala, w której precyzyjnie odtworzono wystrój domostwa i kuźnię. W wakacje odbywa się tu wiele ciekawych wydarzeń o charakterze rekonstrukcyjnym i rzemieślniczym. Więcej informacji o Faktorii Handlowej można znaleźć na:
faktoria-pruszcz.pl
Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Św. w Pruszczu Gdańskim z pastorówką – obecnie biblioteką publiczną, bramą cmentarną oraz terenem przykościelnym wraz z kaplicą przedpogrzebową, murem kościelnym i starodrzewem, ul. Wojska Polskiego 34 (wpis do rejestru nr 305 z 13 sierpnia 1962 r.). Świątynię wzniesiono przed rokiem 1367 w stylu gotyckim. Budynek kościoła jest murowany z cegły, trójnawowy z gwiaździstym sklepieniem nad nawami oraz sklepieniem krzyżowym nad prezbiterium. W 1433 roku spalony przez husytów, w 1460 przez Krzyżaków, a w 1577 ucierpiał w czasie walk Batorego z Gdańskiem. W latach 1585 - 1945 w rękach protestantów. W 1801 roku jako jeden z nielicznych budynków ocalał z pożaru miejscowości, a w 1807 roku pełnił krótko funkcję magazynu prochu dla wojsk napoleońskich. II wojnę światową przetrwał bez większego szwanku. 5 września 1948 roku został ustanowiony filią kościoła parafialnego, a 10 listopada 1980 roku - ośrodkiem nowo powołanej parafii katolickiej. Zachowało się wyposażenie kościoła z bogatym, rzeźbionym z drewna i polichromowanym wyposażeniem, m.in. renesansową amboną z 1578 roku, galerią i barokowym prospektem organowym. Do 1945 roku znajdował się tu również antwerpski ołtarz z XVI wieku, który obecnie jest cennym eksponatem Muzeum Narodowego w Warszawie. Na osi głównego wejścia do kościoła znajduje się brama cmentarna wzniesiona w 1648 roku. Po północnej stronie świątyni znajdziemy neogotycką kostnicę z drugiej połowy XIX wieku. Naprzeciwko kościoła stoi budynek dawnej plebanii wzniesionej w 1755 roku.
Elektrownia wodna Pruszcz I położona jest w rozwidleniu rzeki Raduni rozdzielającym ją na Kanał Raduni i Starą Radunię. Elektrownia wybudowana została w 1921 r. i wraz z przynależnymi gruntami stanowiła własność Przedsiębiorstwa Elektryfikacyjnego podległego Senatowi Wolnego Miasta Gdańska. Po wojnie elektrownię uruchomiono w 1946 r. w celu wytworzenia energii elektrycznej poprzez pracę turbiny wodnej wykorzystującej energię rzeki Raduni. W elektrowni Pruszcz zainstalowano jedną turbinę typu Francisa o mocy 100 KW pracującą na spadzie 2,69 m.Od średniowiecza do okresu okupacji nurty Raduni ujęte w nowe koryto napędzały szereg zakładów wodnych: kuźni, młynów, kaszarni, foluszy, na Wielkim Młynie w Gdańsku kończąc. Hydrowęzeł pruszczański już od XIV wieku był budowlą strategiczną za względów gospodarczych i obronnych gdańskiej metropolii. Jego układ praktycznie do dziś pozostał niezmieniony. Postęp techniki nakazywał jedynie kolejne zmiany konstrukcji jazów i zastawek.
Kanał Raduni w Pruszczu Gdańskim – sztuczny przekop Raduni wraz z groblami, towarzysząca zabudową i zielenią na całej długości obiektu – od śluzy na zachód od Pruszcza Gdańskiego do ujścia Kanału do Starej Motławy w Gdańsku (wpis do rejestru nr 986 z 18 maja 1981). Kanał został wytyczony w 1338 roku, a wybudowany w latach 1348-1356 przez Krzyżaków. Pomysł realizacji tej budowli przypisuje się zwykle komturowi gdańskiemu i późniejszemu wielkiemu mistrzowi zakonu krzyżackiego Winrichowi von Kniprode, jednakże rzeczywistym inicjatorem budowy był inny komtur gdański (z lat 1333-34) Jordan von Vehren. Kanał miał służyć przede wszystkim do zaopatrzenia Gdańska i tamtejszego zamku krzyżackiego w świeżą wodę pitną, a także jako napęd dla Wielkiego Młyna.
Zespół budynków cukrowni w Pruszczu Gdańskim, ul. Chopina 17 (wpis do rejestru nr 1369 z 25 sierpnia 1992) – zbudowana w latach 1879-1880 z inicjatywy i staraniem doktora Hermanna Wiedemanna, lekarza z zawodu, który był wieloletnim dyrektorem cukrowni. W skład zespołu cukrowni wchodzi portiernia z bramami i murem, budynek biura głównego, kotłownia główna, surownia, budynek techniczno-produkcyjny, budynek filtracji, pakownia, warniki, suszarnia, magazyn cukru, miodownik, piec wapienny, kuźnia, rezydencja akcjonariusza oraz willa dyrektora.
Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Pruszczu Gdańskim z działką oraz starodrzewem, wybudowany w latach 1923-1929, ul. Chopina 3 (wpis do rejestru nr 1848 z 9 czerwca 2009). Podczas walk w 1945 roku zniszczeniu uległ dach kościoła, wywieziono także oba dzwony. Świątynię odbudowano pod koniec lat 50. ubiegłego wieku. Z oryginalnego wyposażenia zachowały się w nim m.in. organy z 1925 roku. W 1957 roku administratorem, a następnie proboszczem parafii został ks. Józef Waląg. Przeprowadził wiele remontów, jego dziełem jest też nowy dom katechetyczny wraz z plebanią. O zasługach ks. Waląga dla parafii najlepiej świadczy fakt, że jego imię nosi reprezentacyjna aleja w centrum Pruszcza.
Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Pruszczu Gdańskim - budynek danej plebanii (obecnie biblioteka) został wzniesiony w 1755 r. (data na szczycie budynku) i przebudowany wraz z domami należącymi do kościoła w 1794 r. Dwutraktowy budynek wzniesiony został na planie prostokąta, posiada fasadę z dwuosiową facjatką pośrodku zwieńczoną trójkątnym szczytem. Przed fasadą stoją dwa granitowe słupki w typie gdańskich przedproży z datą 1651.
Dom Wiedemanna w Pruszczu Gdańskim - budynek przez wiele dziesięcioleci stanowił własność jednego z najznamienitszych i zasłużonych rodów w historii Pruszcza – rodu Wiedemannów. Szachulcowy budynek, z charakterystycznym podcieniem, wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku, do połowy XIX wieku zwany potocznie "Pruszczańskim Dworem”, należał do 1855 roku Schlentherów, a potem do familii Wiedemann, z racji pozycji pierwszego z wiedemannskich właścicieli, Hermanna, był miejscem spotkań ówczesnej elity miejscowości. To tu zrodziła się inicjatywa budowy w Pruszczu miejscowego Lazaretu, a Hermann Wiedemann został prezesem komitetu budowy. To tu, najprawdopodobniej rodziła się koncepcja budowy pruszczańskiej cukrowni. Pojawiał się tu także wieloletni naczelnik gminy Gustav Adolf Würfel człowiek, który zapoczątkował w Pruszczu wielkie zmiany. Doprowadziły one w efekcie do nadania miejscowości miejskiego charakteru. Gościem willi, po sąsiedzku, musiał bywać właściciel wielobranżowej działalności handlowo- hotelarsko-restauracyjnej Hermann Emanuel Kucks. Okna Willi Wiedemannów wychodzą na stary budynek siedziby potentatów ogrodniczych, rodziny Rathke, której tradycje pielęgnowane są do dzisiaj przez słynne pruszczańskie Technikum Ogrodnicze. Centralne położenie willi powodowało, że na swojej codziennej drodze musiały przechodzić obok niej, i na nią spoglądać, takie osobistości, jak naczelnik gminy i autor Kroniki Pruszcza Wilhelm Hoffmann, pierwsza dama życia kulturalnego Ilse Scheutzow, czy też jej przyjaciółka z drugiego ważnego rodu pruszczańskich ogrodników, Dorothea Zindel, także ważna animatorka życia kulturalnego. Obecnie w budynku swoją siedzibę ma Referat Ekspozycji i Dziedzictwa Urzędu Miasta w Pruszczu Gdańskim, którego działania skupiają się na edukacji historycznej i kulturalnej.
Dom Młynarza w Pruszczu Gdańskim - odrestaurowany w latach 2021-2023 zabytkowy budynek z XIX wieku. Mieszkańcami tego domu do 1945 roku byli między innymi: właściciel ziemski J. von Szaniowski, ławnik Richard Wendt, lekarz Johann Georg Fewson i młynarz Friedrich Weigle. Po II wojnie światowej budynek przeszedł na własność gminy i do września 2011 roku był wykorzystywany na cele mieszkaniowe. Dom został odnowiony w myśl idei „Urząd w Zabytkach” – teraz służy przede wszystkim jako siedziba Urzędu Stanu Cywilnego (wraz z salą ślubów), ale znajdują się tam także inne referaty Urzędu Miasta Pruszcz Gdański.
