Początki Pruszcza Gdańskiego
Na obecnym terenie Pruszcza Gdańskiego znajdują się udokumentowane licznymi wykopaliskami ślady siedlisk ludzkich, sięgające nawet epoki neolitu. Według ostatnich ustaleń archeologów i antropologów teren obecnego miasta wykazuje nieprzerwaną ciągłość osiedleńczą już od czasów rzymskich. W średniowieczu zarysowuje się coraz silniejszy związek z rozwijającym się, położonym niecałe 10 km dalej Gdańskiem. Symbolem zacieśniających się związków była realizacja projektu budowy Kanału Raduni (lata 1348–1356), którego wody zasilały liczne zakłady przemysłowe Gdańska, w szczególności Wielki Młyn, a także zaopatrywały w wodę pitną ludność samego Gdańska. Z chwilą uruchomienia kanału nawiązała się nierozerwalna i wielopłaszczyznowa więź Pruszcza z Gdańskiem.
Pierwsze udokumentowane wzmianki o istnieniu osady Pruszcz pojawiły się w XIV wieku. Istotną datą był 1328 rok, kiedy rycerze Bartłomiej i Piotr z Rusocina sprzedali klasztorowi Cystersów łan bagien przy Rusocinie, a świadkami tej transakcji byli sąsiedzi – między innymi Wojciech, syn Stefana z Pruszcza.
Ziemie pomorskie, w tym obszar, na którym leży dziś miasto, zostały w 1308 roku przejęte przez zakon krzyżacki i potem, w związku z dużym spustoszeniem terenów, miarowo kolonizowane przez niemieckich osadników. Datą przełomową w rozwoju osady był rok 1367, kiedy to nastąpiła lokacja wsi. Zainaugurował ją przywilej lokacyjny wystawiony 18 października 1367 roku przez komtura gdańskiego Ludwika von Essena. Zgodnie z nim sołtys Jakub wraz ze swoimi potomkami otrzymał prawa własności do wsi po wsze czasy z obowiązkiem zasiedlenia. Dokument ten wytyczał także zwarte, regularne siedlisko wsi, nadawał mu określoną formę oraz niósł ze sobą dokładne wymierzenie gruntów.
W kolejnych dziesięcioleciach w Pruszczu rezydowali sołtysi. W 1454 roku Pruszcz wszedł w skład dóbr Gdańska. Odtąd wobec mieszkańców Pruszcza rolę pana feudalnego spełniała Rada Miasta Gdańska. Oznaczało to pobór przez nią podatków, sprawowanie władzy sądowniczej, prawodawczej, a także patronat nad pruszczańskim kościołem. Sytuacja ta trwała przez kolejne stulecia, aż do 1807 roku. Przynależność ta na wiele wieków zadecydowała o rozwoju miejscowości, jej tożsamości i strukturze społecznej. Pruszcz wpisał się w historię pomorskich ziem przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, a później Prus i Wolnego Miasta Gdańska.
W 1945 roku Pruszcz został zajęty przez Armię Czerwoną, co rozpoczęło proces masowych wysiedleń ludności niemieckiej, a decyzją zwycięskich w II wojnie światowej mocarstw całe Pomorze Gdańskie znalazło się w granicach Polski.
Poniżej w galerii znajdują się rysunki przedstawiające Pruszcz Gdański pochodzące ze starych pocztówek oraz skany map udostępnione przez archiwa Biblioteki Narodowej.
